प्रा.शिफा करीम

प्रा.शिफा करीम टिळक कला, वाणिज्य व विज्ञान महाविद्यालय, वाशी येथील कोअर प्राध्यापक आहेत. त्या मुंबई विद्यापीठाच्या मास मीडिया विद्यार्थ्यांना शिकवतात. त्या जाहिरात, पत्रकारिता आणि मास कम्युनिकेशन विषयात शैक्षणिकदृष्ट्या विशेष आहे. नियमित पाठ्यपुस्तक ज्ञानाच्या पुढे जाणे, त्यांची शिकवण्याची पद्धत सर्जनशील आहे आणि त्या विद्यार्थ्यांशी संवाद यांचा समावेश आहे. त्यांनी इयत्ता पहिली ते अंडर-ग्रॅज्युएटपर्यंत वेगवेगळ्या वयोगटातील विद्यार्थ्यांना शिकवले आहे. त्यांच्याबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी आम्ही त्यांना काही प्रश्न विचारले.

आपण किती वर्षांपासून शिकवत आहात?

गेल्या १२ वर्षापासून ! मी स्वतः विद्यार्थी असतानाच मी शिकवण्यास सुरुवात केली.

आपण  शिक्षक बनण्यास कशामुळे प्रेरित झालात?

माझ्यासाठी  माझे आजोबा प्रेरणास्थान होते. ते त्यांच्या संपूर्ण 32 वर्षांच्या व्यावसायिक कारकीर्दीत शिक्षक होते. जोपर्यंत मला आठवत असेल तोपर्यंत ते मला त्याच्या वर्गात घेऊन जात आणि आजोबांच्या सावलीत मला दररोज नवीन नवीन कार्य करण्याची उस्तुकता असायची.. आणि अर्थातच, त्याचे वैयक्तिक वाक्प्रचार – जसे की आपण त्यांना घोषवाक्य देखील करू शकता अशा घोषणा. ते त्या सर्व गोष्टी पुन्हा पुन्हा पुन्हा सांगायचे. त्यापैकी बर्‍याच गोष्टी माझ्या मेंदूत शिक्कामोर्तब झालेल्या आहेत, उदाहरणार्थ, “तुम्हाला तुमच्या विद्यार्थ्यांना तुम्ही माहित असणे आवश्यक आहे तसेच तुम्हाला तुमचा अभ्यासक्रमही माहित असणे आवश्यक आहे आणि तुम्हाला त्यांची गरज देखील आहे हेही माहीत असणे आवश्यक आहे ”

शिकवण्याच्या व्यवसायाबद्दल तुम्हाला काय आवडते?

मी माझ्या विद्यार्थ्यांसह शिक्षणाची आवड वाढवण्याकरिता माझी कारकीर्द व्यतीत करते. एखाद्यास हे माहित असणे आवश्यक आहे, म्हणून आपल्याला नवीन गोष्टी शिकण्यात किंवा संशोधन करण्यास आनंद होत असेल तर आपल्या वर्गात नवीन धडे योजना तयार करणे आपल्याला आवडेल. माझ्या विद्यार्थ्यांसाठी धड्यांची मजेदार आणि प्रवेश करण्यायोग्य लवचिकता आणि क्षमता ही मी एक संसाधन शिक्षक असल्याची वैशिष्ट्ये आहे. मीसुद्धा माझ्या विद्यार्थ्यांसह उत्तीर्ण झाले. ही उत्कटता आणि कुतूहल आणि या बदल्यात अध्यापन काय अंतर्दृष्टी आणि दृष्टीकोन प्रदान करते हे आम्हाला कधीच ठाऊक नाही.

आपण अशा कोणत्या विशेष क्षणाबद्दल सांगू शकता ज्यामुळे स्वत: ला शिक्षक म्हणून अभिमान वाटेल?

भरपूर असे क्षण आहेत आणि मी हे सर्व क्षण परत आठवण्यास अक्षम आहे. परंतु बहुतेक वेळेस माझ्या विद्यार्थ्यांनी माझ्या विषयांमध्ये गुणवत्ता मिळविली. आणि माझ्या मार्गदर्शनाखाली उत्कृष्ट कार्य करा, मग ते एक सर्जनशील पैलू असेल किंवा शैक्षणिक असेल.

आपण ऑनलाईन शिक्षणं पद्धत तुम्ही कशा प्रकरे आमालात आणली?

आमच्यासारख्या सर्व शिक्षकांनी डिजिटल पोर्टलमध्ये प्रवेश करण्यास सुरवात केली तेव्हा हे सुरुवातीच्या काळात कठीण होते. आमच्यातील बहुतेक विषय या कोर्ससाठी अगदी नवीन होते, आम्हाला कधीकधी विद्यार्थ्यांना शेवटपर्यंत नियंत्रण ठेवण्यात आणि देखरेख करण्यात अडचण देखील आल्या. पण हो, आम्हाला त्याचा उपयोग झाला. आणि आमच्या बर्‍याच सर्जनशील क्षमता पुढे आल्या आहेत. आम्ही आमची व्याख्याने अधिक गहन मार्गाने प्रकट केली, आभासी सत्रे निवडल्याने आम्हाला आमच्या मर्यादा दूर ठेवल्या. आम्ही शिकवण्याची पद्धत विकसित आणि वर्धित केली आहे.

तुमच्या मते एका चांगल्या शिक्षकाचे कोणते गुण असावेत?

असे  बरेचं गुण आहेत परंतु मी असे काही महत्त्वाचे गुण आहेत जसे की मूलभूत आवश्यक उदाहरणे, विद्यार्थ्यांसह त्यांच्या धडपडीत धैर्य, सहानुभूती ही सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे कारण किशोरवयीन मुले किंवा वयस्कर होणाऱ्या वयातील भावना असू शकतात आणि त्यांना सतत प्रमाणीकरणाची आवश्यकता असते. तर, त्यांना अधिक समजून घेण्यासाठी शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांसह सहानुभूती बाळगणे महत्वाचे आहे.

आणि शेवटी, आत्म-सुधार, विशेषत: जेव्हा जग वेगवान टप्प्यावर आहे तेव्हा ते शिक्षकांसाठी आवश्यक आहे. तो कोणत्याही पातळीवर असो, आम्हाला नवीन सहाय्य करण्यात गुंतण्याची इच्छा असणे किंवा नवीन शिकवण्याच्या पद्धती स्वीकारण्याची आवश्यकता असणे गरजेचे आहे.

भविष्यासाठी तुमच्या करियरच्या अपेक्षा / आकांक्षा काय आहेत?

आत्तापर्यंत मी डॉक्टरेट पदवी घेऊन माझे करिअर अपग्रेड करू इच्छित आहे. मला एक डिजिटल जागा तयार करायची आहे जी समकालीन आणि गुंतवणूकीच्या फोरमवर आधारित असेल, जिथे मी सतत अध्यापनाच्या नवीन पद्धतीनुसार परिस्थितीत विद्यार्थ्यांचे ज्ञान, कौशल्य आणि क्षमता वाढवू शकेन.

आपले जीवन तत्वज्ञान काय आहे?

नियमित आयुष्यातील प्रत्येकजण विद्यार्थी, शिक्षक आणि विचारवंत म्हणून योगदान देतो. विद्यार्थ्यांकडून मी नेहमी त्यांचा शिकविण्याबद्दल अभिप्राय घेते.माझ्याकडून जितके शिकवले जयेल तितके ज्ञान मी मुलांना देते. माझ्या वर्गात या तत्त्वज्ञानावर मी भर देण्याचा एक मार्ग म्हणजे विद्यार्थ्यांचा नियमित अभिप्राय समाविष्ट करणे. विद्यार्थी वर्गात काम करीत असलेल्या आणि मी कशा सुधारू शकतो याविषयी उपयुक्त माहिती प्रदान करणारे विद्यार्थी खूपच अंतर्ज्ञानी आहेत. माझा असा विश्वास आहे की आम्ही कधीही शिकणे थांबवत नाही आणि मी माझ्या विद्यार्थ्यांकडून हे जाणून घ्यावे की आपण एकमेकांकडून शिकू शकतो.

आपल्या सहकारी शिक्षकांना आपण कोणता संदेश देऊ इच्छिता?

विद्यार्थ्यांच्या जीवनात शिक्षक म्हणून आपली भूमिका समजून घ्या. तुमचे प्रभाव आयुष्यभर टिकून राहतो व ते आपल्या जीवनात वापर करत असतात.

एसआर दळवी (प्रथम) फाउंडेशनने प्रोफेसर शिफा करीम यांना स्टार फीचर म्हणून त्यांची फीचर टीचर सिरीजमध्ये समाविष्ट केले आहे. आपल्या आजोबांकडून त्यांना कशी प्रेरणा मिळाली, तशीच आपल्याला खात्री आहे की त्यांच्या बर्‍याच विद्यार्थ्यांना त्यांच्याकडून प्रेरणा मिळेल. कारण आपण जे पाहतो ते आपण शिकतो!