Why does time management is important?

वेळ ही एक गोष्ट आहे जी आपण कधीही परत मिळवू शकत नाही. प्रत्येकाला जीवनात आपले सर्वोत्कृष्ट कार्य करायचे असते आणि सर्व क्षेत्रात यश मिळविण्यासाठी वेळेचे व्यवस्थापन ही गुरुकिल्ली आहे. यशस्वी जीवन जगण्यासाठी आपल्या शैक्षणिक, कौटुंबिक, सामाजिक आणि वैयक्तिक जबाबदाऱ्यांमध्ये समतोल राखणे महत्त्वाचे आहे.
बरेच लोक तक्रार करतात की त्यांच्याकडे खूप कमी वेळ आहे. काहींना असे वाटते की त्यांच्यावर कामाचा भार आहे आणि कामे वेळेत पूर्ण होऊ शकत नाहीत. त्यामुळे साधी कामे करतानाही टेन्शन येऊ शकते. असे झाले तर त्याचे मुख्य कारण म्हणजे आपले वेळेचे व्यवस्थापन नीट होत नाहीये.

प्रत्येकाला सारखाच वेळ मिळतो. यामध्ये विविध श्रेणी, सामाजिक स्थिती आणि पार्श्वभूमी असलेल्या लोकांचा समावेश आहे. प्रत्येकाकडे दिवसाचे 24 तास असतात. याचा अर्थ लोकांना एका दिवसात अनेक गोष्टी कराव्या लागतात. परंतु, इमारत तयार करण्यासाठी सिमेंट जसे खडक, विटा, वाळू आणि मातीचे तुकडे एकत्र बांधतात, त्याचप्रमाणे वेळेचे व्यवस्थापन आपल्यातील अनेक गुणांना एकत्र बांधून आपले जीवन कार्य करण्यास मदत करते.

अनेकदा, आपण काहीतरी करण्याचा विचार करतो, परंतु ते पूर्ण होत नाही. माझ्याकडे वेळ नसल्यामुळे हे घडते. कारण मी व्यस्त आहे. असे का घडते? हे समजून घेण्यासाठी, आपल्याला वेळेचे व्यवस्थापन करण्यासाठी भिन्न सूत्रे समजून घेणे आवश्यक आहे. तुम्हाला कदाचित “‘असेल आवड तर मिळेल सवड ” हे वाक्य माहित असेल. यापैकी हे पहिले सूत्र आहे. जे लोक मोठे यश मिळवतात ते दृढनिश्चयासाठी त्याचा वापर करतात. एक उदाहरण पाहू. समजा ज्या विद्यार्थ्याला अभ्यास करायचा नाही तो अभ्यासाचे वेळापत्रक बनवतो, पण समजा एखाद्या अभ्यासाची आवड नसलेल्या विद्यार्थ्याने अभ्यासासाठी वेळापत्रक केले तर अनेकदा ते फक्त कागदावरच राहून जाते. प्रत्यक्षात ती अभ्यास करण्याची वेळंच येत नाही. आता समजा त्याच विद्यार्थ्याच्या आवडत्या हिरोचा चित्रपट लागलाय किंवा त्याला आपल्या लाडक्या मित्रांसोबत बाहेर कुठे फिरायला जायचे आहे. मग बघा, वेळेचं इतकं अप्रतिम नियोजन साधलं जातं की तो अगदी वेळेवर सिनेमागृहात पोहचलेला असतो किंवा मित्रांसोबत फिरायला गेलेला असतो. थोडक्यात, तुमच्यावरील जबाबदाऱ्यांना, कामांना जर तुम्ही आनंदाशी, आवडीशी जोडलं तर वेळेचे नियोजन आपोआप आणि सहज साधले जाते.

तुम्ही तुमच्या जबाबदाऱ्यांना उद्दिष्ट मानल्यास, तुम्हाला त्यातून अधिक फायदा होईल आणि इतर गोष्टी करण्यासाठी तुम्हाला अधिक मोकळा वेळ मिळेल. जेव्हा तुमच्याकडे तुमच्या कामाचा हेतू असतो, तेव्हा तुम्ही ते वेळेवर आणि यशस्वीपणे पूर्ण करण्यासाठी अधिक प्रेरित व्हाल. कामावर यशस्वी होण्यासाठी, तुम्हाला तुमच्या कार्यांचा आदर करणे आणि त्यांना महत्त्वाची उद्दिष्टे मानणे आवश्यक आहे. जर तुम्हाला तुमच्या कामाचे मूल्य समजत नसेल, तर तुम्ही ते पूर्ण करण्यासाठी लागणारा वेळ देऊ शकणार नाही. आणि वेळ वाया घालवणे हे पैसे वाया घालवण्याइतकेच वाईट आहे.

तिसरं महत्वाचं सूत्र आहे, तुमच्या कामांचा प्राधान्यक्रम ठरविणे. असं करताना प्रथम सर्वच कामांची यादी बनवून त्यातून तत्काळ करावयाच्या कामांचा स्वतंत्र गट तयार करावा. यामुळे आवश्यक आणि गरजेच्या कामांना आपण सुस्पष्टतेने बघू शकतो. शेवटचं सूत्र म्हणजे वेळेचं महत्त्व स्वतःला सतत सांगत राहणे. त्यासाठी वेळेच्या अपव्ययाने आणि त्यातून निर्माण झालेल्या आभावाने किती नुकसान होऊ शकते हे इतरांच्या अनुभवावरून जाणून घ्या. वेळेच्या महत्त्वाचे विश्लेषण करत चला. जसं ज्याचे सगळे भविष्य फक्त शिक्षणावरच आहे, मात्र तो बारावीला नापास झालाय, त्या विद्यार्थ्याला एका वर्षाचे महत्व विचारा. रोजंदारीवर काम करणाऱ्या व्यक्तीला एका दिवसाचं मह‌त्त्व विचारा. बॉम्बस्फोटाच्या किंवा अपघाताच्या ठिकाणापासून एका मिनिटापूर्वी बाजूला जाऊन जीव वाचलेल्या व्यक्तीला त्या एका मिनिटाचे महत्त्व विचारा. अनेक वर्षे सराव, व्यायाम करून ओलंपिक स्पर्धेत केवळ एका सेकंदाने सुवर्ण पदक गमाविलेल्या खेळाडूला त्या एका सेकंदाचे महत्त्व विचारा. या गोष्टींचा निव्वळ मानसिक अनुभव जरी तुम्ही घेतला, तरी वेळेचे महत्त्व तुम्हाला कोणीही सांगण्याची गरज भासणार नाही.

वर दिलेल्या सूत्रांचा वापर केलात तर वेळेचा सदुपयोग होऊ लागेल. काम करतांना दबाव आणि तणाव नाहीसा होऊन आनंद आणि प्रसन्नतेचा अनुभव तुम्ही करु लागाल. जितके वेळेचे व्यवस्थापन उत्तम, सुसूत्र राहिल, तेवढा तुमच्या आत दडलेला कार्यक्षमतेचा प्रवाह मोकळा होईल. सफलता आपल्या आवाक्यात असल्याची अनुभवसिद्ध जाणीव होईल.