Why is the festival of Gudipadva celebrated?

गुढीपाडवा हा सण चैत्र नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी साजरा केला जातो आणि हा दिवस हिंदूंच्या नवीन वर्षाची सुरुवात मानला जातो. यंदा गुढीपाडवा 22 मार्च रोजी साजरा होणार आहे.हिंदू नववर्षाची सुरुवात चैत्र महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या प्रतिपदेला होते आणि या दिवशी गुढीपाडवा हा सण साजरा केला जातो. चैत्र नवरात्रीलाही या दिवसापासून सुरुवात होते.

आंध्र प्रदेश, तेलंगणा, कर्नाटक आणि महाराष्ट्रात गुढीपाडव्याचा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. गुढीचा अर्थ विजयाचा ध्वज आहे आणि या दिवशी ध्वज फडकवल्याने सुख-समृद्धी येते, असा समज आहे. यासोबतच त्यामागे एक महत्त्वाचे कारणही दडले आहे. यावर्षी, गुढीपाडवा हा सण बुधवार, २२ मार्च २०२३ रोजी साजरा केला जाणार आहे. चला जाणून घेऊया गुढीपाडवा का साजरा केला जातो?

गुढीपाडवा उत्सवाशी संबंधित एक आख्यायिका आहे आणि त्यानुसार त्रेतायुगात बळी राजा दक्षिण भारतात राज्य करत होता. जेव्हा राम माता सीतेला रावणाच्या कैदेतून सोडवण्यासाठी लंकेकडे जात होते. त्यावेळी दक्षिणेत त्याची भेट बळीचा भाऊ सुग्रीवाशी झाली. सुग्रीवाने भगवान रामाला आपला भाऊ बळीच्या कुशासन आणि दहशतीबद्दल सांगितले आणि त्यांची मदत मागितली. त्यानंतर भगवान रामाने बळीचा वध करून सुग्रीव आणि प्रजेला त्याच्या दहशतीतून मुक्त केले. असे मानले जाते की ज्या दिवशी भगवान रामाने बळीचा वध केला, तो दिवस चैत्र महिन्यातील शुक्ल पक्षातील प्रतिपदा होता. म्हणूनच दरवर्षी हा दिवस दक्षिणेला गुढीपाडवा म्हणून साजरा केला जातो आणि विजयाची पताका फडकवली जाते.

याशिवाय, आणखी एका प्रचलित आख्यायिकेनुसार, छत्रपती शिवाजी महाराजांनी चैत्र महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या प्रतिपदा तिथीला परकीय घुसखोरांचा पराभव केला होता. या विजयानंतर त्यांच्या सैन्याने ध्वजारोहण केले. तेव्हापासून हा दिवस गुढीपाडवा म्हणून साजरा केला जातो.

यासोबतच चैत्र महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या प्रतिपदेला ब्रह्मदेवांनी विश्वाची निर्मिती केली होती, असेही सांगितले जाते. त्यामुळे या दिवशी ब्रह्मदेवाची पूजा करण्याचे विशेष महत्त्व आहे.चैत्र नवरात्रीची सुरुवात गुढीपाडव्याच्या दिवसापासून होते आणि हिंदू नववर्षाची सुरुवातही गुढीपाडव्याच्या दिवसापासून मानली जाते.