सुधा मूर्ती एक अभियांत्रिकी शिक्षिका, कन्नड, इंग्रजी आणि मराठी पुस्तकांची लेखिका . आपल्या पुस्तकांद्वारे, त्यांनी तरुण आणि वृद्ध दोघांनाही जीवनाचा एक भाग म्हणून वाचनाची सवय लावण्यास प्रोत्साहित केले आहे. विद्यार्थ्यांसोबत त्यांचे एक घनिष्ट नाते आहे आणि अनेक विद्यार्थ्यांच्या कथा त्यांनी त्यांच्या पुस्तकात मांडल्या आहेत.
त्या इन्फोसिस फाऊंडेशनच्या अध्यक्षा आणि गेट्स फाऊंडेशनच्या सार्वजनिक आरोग्य सेवा उपक्रमांची सदस्य आहेत. त्यांच्या इन्फोसिस फाऊंडेशनच्या माध्यमातून शिक्षण, सार्वजनिक स्वच्छता, दारिद्र्य निर्मूलन इ. बद्दल जनजागृती करण्यात त्यानं ने मदत केली आहे. त्यानं चे उद्दीष्ट आहे की सरकारी अनुदानित शाळांना संगणक शिक्षण आणि ग्रंथालयाची सुविधा उपलब्ध करुन द्यावी. त्या गरीब मुलांना शिक्षण मिळावे यासाठी त्या काम केरता त आणि भारतातील आघाडीच्या आयटी कंपन्यांपैकी एक असलेल्या इन्फोसिसच्या मागे एक बुद्धी म्हणून ओळखली जाते.
सुधा मूर्ती यांनी संगणक वैज्ञानिक आणि अभियंता म्हणून व्यावसायिक कारकिर्दीची सुरुवात केली. फक्त एका लहान शहरातील मुलीपासून, त्या टाटा अभियांत्रिकी आणि लोकोमोटिव्ह कंपनी (टेल्को) या भारतातील सर्वात मोठी वाहन उत्पादक म्हणून नियुक्त केलेली पहिली महिला अभियंता ठरल्या. स्पष्टपणे कामावर घेण्यापूर्वी त्यांने कंपनीच्या अध्यक्षांना पोस्टकार्ड लिहिले होते आणि ते टेल्को येथे ‘केवळ पुरुष’ लिंगभेद असल्याची तक्रार करत होते. याचा परिणाम म्हणून त्यांना खास मुलाखत देण्यात आली आणि लगेचच विकास अभियंता म्हणून नियुक्त केले गेले. नंतर त्यांनी पुण्यातील वालचंद ग्रुप ऑफ इंडस्ट्रीजमध्ये वरिष्ठ प्रणाल्या विश्लेषक म्हणून रुजू झाल्या.
त्यांच्या आई-वडिलांनी आणि आजोबांनी त्यांना वाढविले. सुधा मूर्ती यांचा जन्म १ August ऑगस्ट 1950 रोजी शिगगाव, कर्नाटक, हवेरी येथे झाला. त्या शल्यचिकित्सक असलेल्या डॉ. आर. एच. कुलकर्णी यांची मुलगी आहे. मूर्ती यांनी येथून इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक्स अभियांत्रिकी विषयातील इंजीनियरिंग (बी.ई) पूर्ण केली
बी.व्ही.बी. अभियांत्रिकी व तंत्रज्ञान महाविद्यालय. त्या त्यांच्या वर्गात प्रथम आल्या आणि कर्नाटकच्या मुख्यमंत्र्यांकडून सुवर्णपदक मिळविली. त्यांनी बंगळुरूच्या भारतीय विज्ञान संस्थानातून संगणकशास्त्रात पदव्युत्तर अभियांत्रिकी (एम.ई) पूर्ण केली.
मूर्ती त्यांच्या सामाजिक कार्यासाठी आणि कन्नड आणि इंग्रजी भाषेत साहित्यात योगदानासाठी परिचित आहेत. त्यांच्या 70 वर्षात त्यांनी सामान्यपेक्षा अधिक कामगिरी केली आहे, स्वत: ला कधीही कमी लेखत नाही किंवा ‘योग्य स्त्री’ या समाजातील निकषांवर अडकत नाही. त्यांच्या सर्व मेहनतीच्या परिणामी त्यांना शैक्षणिक उत्कृष्टतेसाठी असंख्य पुरस्कार मिळाले आहेत. 1995 साली त्यांना रोटरी क्लबकडून बंगळुरू येथील ‘सर्वोत्कृष्ट शिक्षक पुरस्कार’ देण्यात आला. 1996 मध्ये त्यांनी इन्फोसिस फाऊंडेशनची सुरूवात केली आणि आजवर त्या इन्फोसिस फाऊंडेशनची विश्वस्त आणि बंगळुरू विद्यापीठाच्या पीजी सेंटरमध्ये व्हिजिटिंग प्रोफेसर आहे.
त्यांनी हार्वर्ड विद्यापीठात भारतीय मूर्ती क्लासिकल लायब्ररी (एमसीएलआय) ची स्थापना केली. भारतीय मूर्ती शास्त्रीय लायब्ररीचे उद्दीष्ट आहे की, जगातील साहित्याच्या बहुमूल्य वारसाचा भाग असलेल्या मागील दोन हजार वर्षांतील नवीन पुस्तके नव्या पिढीपर्यंत परत आणणे. 2004 मध्ये चेन्नई येथील श्री राजा-लक्ष्मी फाउंडेशनतर्फे त्यांना राजा-लक्ष्मी पुरस्कारासाठीही मान्यता मिळाली. सोशल वर्क्स म्हणजे उत्कृष्ट कामगिरीसाठी त्यांनी हा पुरस्कार जिंकला. सन 2018 मध्ये, सुधा मूर्ती यांना क्रॉसवर्ड-रेमंड बुक पुरस्कारांमध्ये लाइफ टाइम अचिव्हमेंट अवॉर्ड मिळाला. पुढच्याच वर्षी आयआयटी कानपूरने त्यांना मानद डॉक्टर ऑफ सायन्स (डीएससी) पदवी दिली. सुधा मूर्ती यांनी बरीच पुस्तके लिहिली आहेत पण त्यांची पहिली उल्लेखनीय रचना म्हणजे ‘मी माझ्या आजीला कसे शिकवावे’ आणि इतर अनेक लघुकथा. पुस्तकाचे अन्य 15 भाषांमध्ये अनुवाद केले गेले.
हे त्यांच्या पितृ आजोबांशी बालपणातील संगती प्रतिबिंबित करते. ख्रिस्त युनिव्हर्सिटीमध्ये शिकवण्याव्यतिरिक्त त्यांनी अनेक अनाथाश्रम शोधून आपला वेळ सुज्ञपणे वापरला. तार्किक तसेच सर्जनशील स्त्री असल्याने त्यांनी फिल्मफेअर मासिकाला दिलेल्या मुलाखतीत हे उघडकीस आले आहे की त्या एक मूव्ही बफ आहे आणि त्यांच्या घरी वेगवेगळ्या चित्रपटांच्या 500 हून अधिक डीव्हीडी आहेत. सुधा मूर्तीच्या व्यापक स्तरावरील पुस्तकांमध्ये ‘द मदर आय नेव्हर न्यु’, ‘तीन हजार’ यांचा समावेश आहे
टाके ’,‘ अंड्यातून माणूस ’आणि‘ गमावलेल्या मंदिराचा जादू ’. विश्वास ठेवा किंवा मानू नका, त्यांनी ‘चित्ररुन’ आणि कन्नड चित्रपट ‘प्रार्थना’ या दोन चित्रपटांतून अभिनय क्षेत्रातही प्रयोग केले आहेत. कोणी म्हणू शकतो की त्या एक अष्टपैलू आहे. 2019 मध्ये त्यांना पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित केले गेले जे भारतातील सर्वोच्च नागरी सन्मान आहे.
भारत सरकारच्या अनुसार पद्मश्री चौथ्या क्रमांकाची अधिकारी आहेत आणि त्यानें आपल्या प्रकाशनांसाठी डॉक्टरेटही मिळविली आहे. वयाच्या 70 व्या वर्षी ती अजूनही सक्रिय आणि निरोगी आहे आणि म्हणूनच त्यांना अध्यापनाची आवड आहे म्हणून बंगळुरू विद्यापीठाच्या पीजी सेंटरमधील विद्यार्थ्यांना व्हिजिटिंग प्रोफेसर म्हणून प्रशिक्षण देऊन त्यांची आवड जोपासली. हे त्यांचे व्यक्तिमत्त्व आणि महत्वाकांक्षा आहे जे त्यांच्या आजूबाजूच्या आणि त्यांच्याकडे पाहणाऱ्यांना आकर्षित करते.
महिला सशक्तीकरण आणि लढा देण्याचे, ग्रामीण शिक्षणाविषयी जनजागृती, सार्वजनिक स्वच्छता, दारिद्र्य निर्मूलन आणि बरेच काही त्या वचनबद्ध आहेत. गरजूंसाठी शौचालय बनविण्यात त्या मदत करतात कारण त्यांना स्वच्छ भारत हवा आहे.
अशा आदर्श शिक्षिका आणि व्यक्तिमत्वाला आमचा सलाम. 🙏सुधा मूर्ती एक अभियांत्रिकी शिक्षिका, कन्नड, इंग्रजी आणि मराठी पुस्तकांची लेखिका . आपल्या पुस्तकांद्वारे, त्यांनी तरुण आणि वृद्ध दोघांनाही जीवनाचा एक भाग म्हणून वाचनाची सवय लावण्यास प्रोत्साहित केले आहे. विद्यार्थ्यांसोबत त्यांचे एक घनिष्ट नाते आहे आणि अनेक विद्यार्थ्यांच्या कथा त्यांनी त्यांच्या पुस्तकात मांडल्या आहेत.
त्या इन्फोसिस फाऊंडेशनच्या अध्यक्षा आणि गेट्स फाऊंडेशनच्या सार्वजनिक आरोग्य सेवा उपक्रमांची सदस्य आहेत. त्यांच्या इन्फोसिस फाऊंडेशनच्या माध्यमातून शिक्षण, सार्वजनिक स्वच्छता, दारिद्र्य निर्मूलन इ. बद्दल जनजागृती करण्यात त्यानं ने मदत केली आहे. त्यानं चे उद्दीष्ट आहे की सरकारी अनुदानित शाळांना संगणक शिक्षण आणि ग्रंथालयाची सुविधा उपलब्ध करुन द्यावी. त्या गरीब मुलांना शिक्षण मिळावे यासाठी त्या काम केरता त आणि भारतातील आघाडीच्या आयटी कंपन्यांपैकी एक असलेल्या इन्फोसिसच्या मागे एक बुद्धी म्हणून ओळखली जाते.
सुधा मूर्ती यांनी संगणक वैज्ञानिक आणि अभियंता म्हणून व्यावसायिक कारकिर्दीची सुरुवात केली. फक्त एका लहान शहरातील मुलीपासून, त्या टाटा अभियांत्रिकी आणि लोकोमोटिव्ह कंपनी (टेल्को) या भारतातील सर्वात मोठी वाहन उत्पादक म्हणून नियुक्त केलेली पहिली महिला अभियंता ठरल्या. स्पष्टपणे कामावर घेण्यापूर्वी त्यांने कंपनीच्या अध्यक्षांना पोस्टकार्ड लिहिले होते आणि ते टेल्को येथे ‘केवळ पुरुष’ लिंगभेद असल्याची तक्रार करत होते. याचा परिणाम म्हणून त्यांना खास मुलाखत देण्यात आली आणि लगेचच विकास अभियंता म्हणून नियुक्त केले गेले. नंतर त्यांनी पुण्यातील वालचंद ग्रुप ऑफ इंडस्ट्रीजमध्ये वरिष्ठ प्रणाल्या विश्लेषक म्हणून रुजू झाल्या.
त्यांच्या आई-वडिलांनी आणि आजोबांनी त्यांना वाढविले. सुधा मूर्ती यांचा जन्म १ August ऑगस्ट 1950 रोजी शिगगाव, कर्नाटक, हवेरी येथे झाला. त्या शल्यचिकित्सक असलेल्या डॉ. आर. एच. कुलकर्णी यांची मुलगी आहे. मूर्ती यांनी येथून इलेक्ट्रिकल आणि इलेक्ट्रॉनिक्स अभियांत्रिकी विषयातील इंजीनियरिंग (बी.ई) पूर्ण केली
बी.व्ही.बी. अभियांत्रिकी व तंत्रज्ञान महाविद्यालय. त्या त्यांच्या वर्गात प्रथम आल्या आणि कर्नाटकच्या मुख्यमंत्र्यांकडून सुवर्णपदक मिळविली. त्यांनी बंगळुरूच्या भारतीय विज्ञान संस्थानातून संगणकशास्त्रात पदव्युत्तर अभियांत्रिकी (एम.ई) पूर्ण केली.
मूर्ती त्यांच्या सामाजिक कार्यासाठी आणि कन्नड आणि इंग्रजी भाषेत साहित्यात योगदानासाठी परिचित आहेत. त्यांच्या 70 वर्षात त्यांनी सामान्यपेक्षा अधिक कामगिरी केली आहे, स्वत: ला कधीही कमी लेखत नाही किंवा ‘योग्य स्त्री’ या समाजातील निकषांवर अडकत नाही. त्यांच्या सर्व मेहनतीच्या परिणामी त्यांना शैक्षणिक उत्कृष्टतेसाठी असंख्य पुरस्कार मिळाले आहेत. 1995 साली त्यांना रोटरी क्लबकडून बंगळुरू येथील ‘सर्वोत्कृष्ट शिक्षक पुरस्कार’ देण्यात आला. 1996 मध्ये त्यांनी इन्फोसिस फाऊंडेशनची सुरूवात केली आणि आजवर त्या इन्फोसिस फाऊंडेशनची विश्वस्त आणि बंगळुरू विद्यापीठाच्या पीजी सेंटरमध्ये व्हिजिटिंग प्रोफेसर आहे.
त्यांनी हार्वर्ड विद्यापीठात भारतीय मूर्ती क्लासिकल लायब्ररी (एमसीएलआय) ची स्थापना केली. भारतीय मूर्ती शास्त्रीय लायब्ररीचे उद्दीष्ट आहे की, जगातील साहित्याच्या बहुमूल्य वारसाचा भाग असलेल्या मागील दोन हजार वर्षांतील नवीन पुस्तके नव्या पिढीपर्यंत परत आणणे. 2004 मध्ये चेन्नई येथील श्री राजा-लक्ष्मी फाउंडेशनतर्फे त्यांना राजा-लक्ष्मी पुरस्कारासाठीही मान्यता मिळाली. सोशल वर्क्स म्हणजे उत्कृष्ट कामगिरीसाठी त्यांनी हा पुरस्कार जिंकला. सन 2018 मध्ये, सुधा मूर्ती यांना क्रॉसवर्ड-रेमंड बुक पुरस्कारांमध्ये लाइफ टाइम अचिव्हमेंट अवॉर्ड मिळाला. पुढच्याच वर्षी आयआयटी कानपूरने त्यांना मानद डॉक्टर ऑफ सायन्स (डीएससी) पदवी दिली. सुधा मूर्ती यांनी बरीच पुस्तके लिहिली आहेत पण त्यांची पहिली उल्लेखनीय रचना म्हणजे ‘मी माझ्या आजीला कसे शिकवावे’ आणि इतर अनेक लघुकथा. पुस्तकाचे अन्य 15 भाषांमध्ये अनुवाद केले गेले.
हे त्यांच्या पितृ आजोबांशी बालपणातील संगती प्रतिबिंबित करते. ख्रिस्त युनिव्हर्सिटीमध्ये शिकवण्याव्यतिरिक्त त्यांनी अनेक अनाथाश्रम शोधून आपला वेळ सुज्ञपणे वापरला. तार्किक तसेच सर्जनशील स्त्री असल्याने त्यांनी फिल्मफेअर मासिकाला दिलेल्या मुलाखतीत हे उघडकीस आले आहे की त्या एक मूव्ही बफ आहे आणि त्यांच्या घरी वेगवेगळ्या चित्रपटांच्या 500 हून अधिक डीव्हीडी आहेत. सुधा मूर्तीच्या व्यापक स्तरावरील पुस्तकांमध्ये ‘द मदर आय नेव्हर न्यु’, ‘तीन हजार’ यांचा समावेश आहे
टाके ’,‘ अंड्यातून माणूस ’आणि‘ गमावलेल्या मंदिराचा जादू ’. विश्वास ठेवा किंवा मानू नका, त्यांनी ‘चित्ररुन’ आणि कन्नड चित्रपट ‘प्रार्थना’ या दोन चित्रपटांतून अभिनय क्षेत्रातही प्रयोग केले आहेत. कोणी म्हणू शकतो की त्या एक अष्टपैलू आहे. 2019 मध्ये त्यांना पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित केले गेले जे भारतातील सर्वोच्च नागरी सन्मान आहे.
भारत सरकारच्या अनुसार पद्मश्री चौथ्या क्रमांकाची अधिकारी आहेत आणि त्यानें आपल्या प्रकाशनांसाठी डॉक्टरेटही मिळविली आहे. वयाच्या 70 व्या वर्षी ती अजूनही सक्रिय आणि निरोगी आहे आणि म्हणूनच त्यांना अध्यापनाची आवड आहे म्हणून बंगळुरू विद्यापीठाच्या पीजी सेंटरमधील विद्यार्थ्यांना व्हिजिटिंग प्रोफेसर म्हणून प्रशिक्षण देऊन त्यांची आवड जोपासली. हे त्यांचे व्यक्तिमत्त्व आणि महत्वाकांक्षा आहे जे त्यांच्या आजूबाजूच्या आणि त्यांच्याकडे पाहणाऱ्यांना आकर्षित करते.
महिला सशक्तीकरण आणि लढा देण्याचे, ग्रामीण शिक्षणाविषयी जनजागृती, सार्वजनिक स्वच्छता, दारिद्र्य निर्मूलन आणि बरेच काही त्या वचनबद्ध आहेत. गरजूंसाठी शौचालय बनविण्यात त्या मदत करतात कारण त्यांना स्वच्छ भारत हवा आहे.
अशा आदर्श शिक्षिका आणि व्यक्तिमत्वाला आमचा सलाम. 🙏