School-Based Environmental Education for Students

विद्यार्थ्यांना वर्गात किंवा शाळेच्या मैदानावर पर्यावरण सेवा शिक्षण प्रकल्पांमध्ये कसे गुंतवून ठेवू शकतो याचा विचार करणे व तो विचार कृतीमध्ये उतरवणे अतिशय महत्वाचे आहे.

शाळेसाठी पर्यावरण शिक्षण उपक्रम :

ग्लोबल वॉर्मिंग, वायू आणि जल प्रदूषण, जंगलतोड, ओझोन थर कमी होणे आणि इतर अनेक पर्यावरणीय चिंता आहेत. तथापि, आपण पर्यावरणाबाबत अधिक जागरूक पावले उचलण्यास सुरुवात केल्यास या समस्यांचे निराकरण होऊ शकते. विद्यार्थी पर्यावरणविषयक चिंता कमी करण्यासाठी सहकार्याने काम करण्याची शपथ घेऊ शकतात. त्यांच्याकडून काही पावले उचलली जाऊ शकतात:

पुन्हा वापरता येण्याजोग्या वस्तू वापरणे. उदाहरणार्थ, प्लास्टिकच्या बाटल्या आणि स्ट्रॉऐवजी, काचेच्या बाटल्या आणि स्टीलचे स्ट्रॉ वापरता येतील.
कागदाचा वापर कमी करणे. शिवाय, पुनर्नवीनीकरण केलेला कागद वापरण्यावर भर द्यावा.
पंखा बंद करून आणि गरज नसताना पाण्याचे नळ बंद करून पाणी आणि वीज वाचवा.
पर्यावरणास अनुकूल पद्धतींचे समर्थन करणे.
कचरा कमी करणे, पुनर्वापर करणे आणि पुनर्वापर करणे.
एका वेळी एक पाऊल टाकल्याने पर्यावरणावर सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.

शिक्षक मुलांना जवळच्या उद्यानात किंवा प्राणीसंग्रहालयात घेऊन जाऊ शकतात आणि त्यांना निसर्गाचे सौंदर्य एक्सप्लोर करण्यात मदत करू शकतात. मुले निसर्गाचे फोटो काढू शकतात. शिक्षक विद्यार्थ्यांना विविध प्राणी आणि वनस्पतींच्या प्रजातींबद्दल प्रश्न विचारू शकतात.

उद्यानात किंवा इतर मोकळ्या जागेत फिरून विद्यार्थी निसर्गाबद्दल बरेच काही शिकू शकतात. शिवाय, ते निसर्गाला त्रास न देता रेकॉर्ड करू शकतात.

फुले आणि वनस्पतींची चित्रे काढणे
स्पॉटिंग पक्षी
कचरा गोळा करून डस्टबिनमध्ये टाकणे
चित्रे काढणे किंवा त्यांना आढळलेल्या प्राण्यांची नावे लिहिणे.

पक्ष्यांना आकर्षित करण्यासाठी विद्यार्थी पुठ्ठ्यापासून बर्ड फीडर तयार करू शकतात. ही एक साधी क्रिया आहे ज्यासाठी अनेक संसाधनांची आवश्यकता नसते. विद्यार्थी स्ट्रिंग, कात्री, पक्ष्यांच्या बिया, बांबूचा स्किवर आणि पुठ्ठ्याच्या नळ्यांचा वापर बर्ड फीडर बनवण्यासाठी करू शकतात.

प्रत्येक घरात भरपूर जैव कचरा निर्माण होतो आणि विद्यार्थी या बायो वेस्टचा वापर कंपोस्टिंग शिकण्यासाठी करू शकतात. ही सेंद्रिय सामग्री वनस्पतींमध्ये जोडली जाऊ शकते जेणेकरून त्यांच्या वाढीस मदत होईल. विद्यार्थी फळे आणि भाजीपाल्याची साले, अंडी, चहाच्या पिशव्या, वर्तमानपत्रे आणि इतर जैव कचरा गोळा करून कंपोस्ट तयार करू शकतात. हा उपक्रम करण्यासाठी, विद्यार्थ्यांना माती, झाकण असलेला कंपोस्ट बिन आणि वनस्पती आणि स्वयंपाकघरातील कचरा आवश्यक आहे. एक गोष्ट त्यांनी लक्षात ठेवली पाहिजे ती म्हणजे कंपोस्ट विघटित होताना फावड्याने उलथणे.

पर्यावरणीय संकट सोडवण्याचे मार्ग जाणून घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांना उत्सुक बनवा . शिक्षक विद्यार्थ्यांना विविध पुनर्वापरयोग्य वर्गीकरण कसे करता येईल हे समजून घेण्यात मदत करू शकतात. त्यांना प्लास्टिक, धातू, पुठ्ठा आणि काच वेगळे करण्याचे तंत्र दाखवा. वेगळा केलेला कचरा गोळा करण्यासाठी ते वेगवेगळ्या डब्यांचा वापर करू शकतात.

हँगिंग गार्डन बनवण्यासाठी विद्यार्थी काचेच्या किंवा प्लास्टिकच्या बाटल्या वापरू शकतात. ते त्यांना बाटल्यांचा पुनर्वापर करण्यास मदत करेल. हँगिंग गार्डन तयार करण्याच्या कल्पनेने सुसज्ज करण्यासाठी शिक्षक विद्यार्थ्यांना व्हिडिओ आणि इतर संसाधने दाखवू शकतात.

शिक्षक आपल्या विद्यार्थ्यांना पर्यावरण वाचवण्याची आणि संसाधनांचा अपव्यय कमी करण्याची शपथ घ्यायला लावू शकतात. ते अपव्यय कमी करण्यापासून ऊर्जा-कार्यक्षम दिवे, बल्ब आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे वापरण्यापर्यंत कोणतीही शपथ घेऊ शकतात.