Fear of ‘Mathematics’…

गणिताची भीती खूप मुलांच्या मनात असते. ढोपर फुटू दे, पोटात दुखू दे, पण गणिताचा पेपर द्यायला नको, इतकं दडपण असतं ही वस्तुस्थिती आहे. ही भीती का, कशी निर्माण होते? त्यावर मात कशी करायची? असे अनेक प्रश्न पालकांना तसेच शिक्षकांना असतात. ही भीती कधीही उपजत नसते ती ग्रहण केलेली असते. परिस्थिती, स्वानुभव आणि मोठ्या वा आजूबाजूच्या लोकांचे अनुभव गोळा करत एखाद्या गोष्टीची भीती बाळगायला आपण शिकतो. गणिताचा तास रूक्ष, कंटाळवाणा असतो हे दादाचं मत, एकदाचं गणितात पास होऊ दे, असं कोणी इंजीनियर होणारी हुशार ताई प्रार्थना करताना ऐकलेलं असतं. आजूबाजूचं वातावरण असं असतं. त्यात गणित शिकायची सुरुवात कंटाळवाणी, नीरस होत असेल तर मनात अढी तयार होते. किती मार्क मिळतील ही धास्ती वाटायला लागते. आपण गणिताची भीती मनाशी बाळगायला लागतो.

आपण माहीत असलेल्या गोष्टीतूनच, त्यांचा आधार घेत नवीन गोष्टी शिकत असतो. भाषा, सामान्य ज्ञान यांची ओळख खूप लहानपणापासून, आपसूक होते. त्या असलेल्या माहितीत वाढ करून, तिला नेमकेपणा आणून हे विषय शिकवले जातात. गणित शिकवताना हे खूपच कमी प्रमाणात होतं. हुतेकदा विद्यार्थी आणि गणिताची पहिली भेट निराशाजनक, गणिताविषयी चुकीचे ग्रह निर्माण करणारी होते. इथेच गणिताच्या भीतीची सुरुवात होते. गणित शिकण्याची, मोजणे शिकण्याची सुरुवात कशी असावी? गणितातील कोणताही विषय शिकवताना संकल्पनांची चर्चा, त्या समजावणं महत्त्वाचं, हे लक्षात घेणं जरुरीचं आहे. चांगली पूर्वतयारी करून कल्पना समोर आणाव्यात, नंतर कल्पना मांडण्यासाठी लागणारी चिह्नं, क्रिया, समीकरणात रूपांतर, करीत शिकवावं. कोणताही विषय ह्याच पद्धतीने शिकवला जायला हवा.

गणितातील भीतीचं अजून एक कारण म्हणजे उदाहरणं सोडवताना करायची आकडेमोड. आकडेमोड करतानाची एकही चूक माफ करता येत नाही. कारण उदाहरणाचं उत्तर चुकतं. आलेलं उत्तर एक तर बरोबर असतं किंवा चूक, त्यात जरासुद्धा बदल होत नाही, ही समजूत आणि त्यानुसार दिले जाणारे गुण.

गणितामध्ये विद्यार्थी खूप कमी गुणांनी उत्तीर्ण होतात किंवा बर्‍याचदा ते अयशस्वी होतात. वारंवार अयशस्वी झाल्यामुळे त्या विद्यार्थ्यांच्या मनात गणिताविषयी फोबिया अर्थात भीती निर्माण होते. गणित विषयावरील संशोधनातून हे सिद्ध झाले आहे आणि गणित तज्ज्ञांनी देखील विद्यार्थ्यांना सातत्याने समजावून सांगितले आहे की, एकदा या विषयात आपली रुची निर्माण झाल्यास आणि तो आपल्याला चांगल्याप्रकारे समजल्यास, ही भीती निघून जाते. हा एक अत्यंत स्कोअरिंग विषय आहे. जर विद्यार्थ्यांनी गणिताचा विषय गांभीर्याने घेतला आणि या विषयात कठोर परिश्रम केले तर ते गणितांना चांगल्या प्रकारे समजण्यास सुरुवात करतील. गणिताचा सतत अभ्यास केल्यास विद्यार्थ्यांना गणितामध्ये 100% गुण मिळू शकतात.

गणिताची भीती घालवण्यासाठी आपण खालील उपाय करू शकतो :

१. जास्तीत जास्त अभ्यास करणे हा गणितात हुशार होण्याचा एकमात्र मार्ग आहे. यासाठी सर्वप्रथम विद्यार्थ्यांनी गणिताच्या विविध संकल्पना चांगल्याप्रकारे समजून घेतल्या पाहिजेत आणि त्यानंतर गणिताचा अविरत अभ्यास चालू ठेवला पाहिजे. पहिल्या दिवसापासूनच विद्यार्थ्यांनी गणिताची चांगली प्रॅक्टिस सुरू करावी. असे केल्याने सर्व संकल्पना विद्यार्थ्यांना परीक्षेच्या दिवसापर्यंत चांगल्या प्रकारे समजतील. जर कधीकधी हे शक्य नसेल तर त्याबद्दल काळजी करण्याची आवश्यकता नाही, परंतु आपण आपला सराव कायम ठेवणे चांगले.

२. कधीही कठीण प्रश्नांनी सरावाला सुरुवात करू नका. जर आपण नुकताच एखादा धडा पूर्ण केला आहे आणि त्यातील कठीण प्रश्न सोडवणे सुरू केले आहे, तर त्याची उत्तरे चुकीचे असू शकतात. यामुळे आपण निराश होऊ शकता. यामुळेच आपल्या मनात गणिताची भीती निर्माण होईल. म्हणून विद्यार्थ्यांनी प्रथम सोपे प्रश्न सोडवण्यास सुरुवात करावी. यासह गणिताचा प्रश्न सोडवताना आपल्या सर्व स्टेप्सवर पूर्ण लक्ष द्या. सोपे प्रश्न सोडवता सोडवता आपण यात तज्ज्ञ व्हाल.

३. कोणतेही प्रश्न सोडवताना, सर्व प्रथम, ते योग्यरित्या समजून घेण्याचा प्रयत्न करा. गणिताच्या सर्व स्टेप्स शिवाय पुढे जाण्याचा प्रयत्न करू नका. आपण जितक्या लवकर कोणत्याही विषयाशी संबंधित समस्येचे निराकरण करता, तितकी आपली त्या विषयावर आपली पकड अधिक मजबूत होते. यासाठी आपण आपल्या शिक्षकांची, मित्राची किंवा ऑनलाईन अ‍ॅप्सची मदत घेऊ शकता.

४. आपण बर्‍याच वेळा आपल्या स्मरणशक्तीमध्ये बर्‍याच गोष्टी साठवून ठेवता. पण कधीकधी त्या आपल्याला पूर्णपणे आठवत नाही. बर्‍याचदा लोक त्यांच्या टेबलासमोर फॉर्म्युला आणि नोट्स ठेवतात. शक्य असल्यास, सर्व फॉर्म्युले लिहून ठेवा, त्यामुळे ते चांगले लक्षात राहतील. त्याचप्रमाणे, आवश्यक असल्यास, ते आपल्या अभ्यासाच्या खोलीत किंवा टेबलावर चिकटवून ठेवा जेणेकरून आपण यावर नेहमी लक्ष ठेवू शकाल.

५. लहानपणापासून आपण पाढे पाठ केले असतीलच. मात्र, हळूहळू आपण ते विसरून जातो. बेसिक, अर्थात 1 ते 20 पाढे तोंडपाठ करणे अतिशय गरजेचे आहे. याच बरोबर गुणाकार-भागाकार, बेरीज-वजाबाकी यातही हे पाढे महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

६. वेगाने आकडेवारी मोजणीसाठी काही सोप्या पद्धतींचे अनुसरण करा. यासाठी तुम्ही  वैदिक गणित अथवा अ‍ॅबेकसची मदत घेऊ शकता. जर तुम्हाला गणितात हुशार व्हायचे असेल, तर काही सोप्या पद्धती शोधल्या पाहिजेत.