'Har Ghar Nal Yojana' - Jal Jeevan Mission

आजही देशातील काही भागात पिण्याचे शुद्ध पाणी उपलब्ध नाही. या समस्येवर मात करण्यासाठी सरकार विविध प्रयत्न करत आहे. जेणेकरून प्रत्येक घरात पिण्याचे शुद्ध पाणी उपलब्ध होऊ शकेल. केंद्र सरकारने हर घर नल योजना सुरू केली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून देशातील प्रत्येक घरात शुद्ध पाणी उपलब्ध करून दिले जाणार आहे. त्यासाठी सरकार प्रत्येक घरात नळ कनेक्शन देणार आहे. या योजनेंतर्गत प्रत्येक घरात शुद्ध पाणी पोहोचवण्याचे 2030 चे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले होते. जो आता 2024 मध्ये बदलण्यात आला आहे. हर घर नल योजनेला जल जीवन मिशन असेही म्हणतात. या योजनेतून ग्रामीण भागात शुद्ध पाणी उपलब्ध होणार आहे. आता देशातील प्रत्येक घरात शुद्ध पिण्याचे पाणी उपलब्ध होणार असून, त्यामुळे देशातील नागरिकांचे आरोग्यही सुधारेल.

याशिवाय या योजनेमुळे देशातील नागरिकांचे जीवनमानही सुधारेल. आता देशातील नागरिकांना पाण्यासाठी दूरवर जाण्याची गरज भासणार नाही. कारण त्यांच्या घरात पाण्याची उपलब्धता सरकारकडून केली जाईल. या योजनेचे उद्दिष्ट प्रति व्यक्ती प्रतिदिन ५५ लिटर या दराने पिण्यायोग्य पाणी उपलब्ध करून देण्याचे आहे.

हर घर नल योजनेची माहिती

योजनेचे नाव	हर घर नल योजना
ज्याने सुरुवात केली	केंद्र सरकार
लाभार्थी	देशातील नागरिक
वस्तुनिष्ठ	प्रत्येक घरात पिण्याचे पाणी उपलब्ध करून देणे
अधिकृत संकेतस्थळ	https://jaljeevanmission.gov.in/
वर्ष	2023

जलजीवन मिशन अंतर्गत करावयाची कामे 

प्रत्येक घराला शुद्ध पिण्याचे पाणी मिळावे यासाठी गावात पाणीपुरवठा पायाभूत सुविधा निर्माण करणे.

पिण्याच्या पाण्याच्या स्त्रोताचा विकास आणि विद्यमान स्त्रोताचे वाढ करणे

पाणी संस्था तरण

ते पिण्यायोग्य बनवण्यासाठी पाणी प्रक्रियेसाठी तांत्रिक हस्तक्षेप

FHTC प्रदान करण्यासाठी आणि सेवा पातळी वाढविण्यासाठी पूर्ण झालेल्या आणि चालू असलेल्या पाईप पाणी पुरवठा योजनांचे रिट्रोफिटिंग

राखाडी पाणी व्यवस्थापन

विविध भागधारकांची क्षमता निर्माण करणे आणि अंमलबजावणी सुलभ करण्यासाठी समर्थन उपक्रम

हर घर नल योजनेची संस्थात्मक यंत्रणा 

राष्ट्रीय स्तर – राष्ट्रीय जल जीवन अभियान

राज्य स्तर – राज्य जल आणि स्वच्छता अभियान

जिल्हा स्तर – जिल्हा पाणी आणि स्वच्छता अभियान

ग्रामपंचायत स्तर – पाणी समिती / गाव पाणी आणि स्वच्छता समिती / वापरकर्ता गट

हर घर नल योजनेचा निधी नमुना

जल जीवन मिशनचा एकूण अंदाजित खर्च 3.60 लाख कोटी रुपये आहे.

हिमालयीन आणि ईशान्येकडील राज्यांसाठी, या योजनेंतर्गत 90% रक्कम केंद्र सरकार आणि 10% राज्य सरकार खर्च करेल.

या योजनेअंतर्गत 100% अंमलबजावणी खर्च केंद्रशासित प्रदेशांसाठी केंद्र सरकार उचलेल.

इतर सर्व राज्यांसाठी, JANA च्या अंमलबजावणीमध्ये केंद्र आणि राज्य सरकारचा सहभाग 50-50 टक्के असेल.

हर घर नल योजनेचे उद्दिष्ट

हर घर नल योजनेचे उद्दिष्ट देशातील प्रत्येक ग्रामीण भागातील प्रत्येक घरात शुद्ध पिण्याचे पाणी उपलब्ध करून देणे आहे. सन 2024 पर्यंत या योजनेद्वारे प्रत्येक घरात पिण्याच्या पाण्याची जोडणी उपलब्ध करून दिली जाणार आहे. आता देशातील कोणत्याही नागरिकाला पिण्याच्या पाण्यासाठी दूर जाण्याची गरज भासणार नाही. कारण सरकारकडून त्यांच्या घरी पिण्याचे शुद्ध पाणी उपलब्ध करून दिले जाणार आहे. यामुळे देशातील नागरिकांचे आरोग्यही सुधारेल. याशिवाय या योजनेच्या माध्यमातून वेळेचीही बचत होणार आहे.

हर घर नल योजनेचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये _

केंद्र सरकारने हर घर नल योजना सुरू केली आहे.

देशातील प्रत्येक घरात शुद्ध पिण्याचे पाणी मिळावे या उद्देशाने ही योजना सुरू करण्यात आली आहे.

या योजनेच्या माध्यमातून सरकार प्रत्येक घरात नळ कनेक्शन देणार आहे.

हर घर नल योजनेंतर्गत प्रत्येक घरात शुद्ध पाणी पोहोचवण्याचे 2030 चे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले होते. जो आता 2024 मध्ये बदलण्यात आला आहे.

हर घर नल योजना जल जीवन मिशन म्हणूनही ओळखली जाते.

या योजनेतून ग्रामीण भागात शुद्ध पाणी उपलब्ध होणार आहे.

देशातील प्रत्येक घरात पिण्याचे शुद्ध पाणी उपलब्ध होईल, ज्यामुळे देशातील नागरिकांचे आरोग्यही सुधारेल.

या योजनेमुळे देशातील नागरिकांचे जीवनमानही सुधारेल.

आता देशातील नागरिकांना पाण्यासाठी दूरवर जाण्याची गरज भासणार नाही. कारण त्यांच्या घरात पाण्याची उपलब्धता सरकारकडून केली जाईल.या योजनेचे उद्दिष्ट प्रति व्यक्ती प्रतिदिन ५५ लिटर या दराने पिण्यायोग्य पाणी उपलब्ध करून देण्याचे आहे.

हर घर नल योजनेची पात्रता आणि महत्त्वाची कागदपत्रे

अर्जदार हा भारताचा कायमचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे.

आधार कार्ड

पत्त्याचा पुरावा

आय प्रमाण पत्र

वयाचा पुरावा

आय का प्रमाण

पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र

मोबाईल नंबर

ई – मेल आयडी

हर घर नल योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया 

• सर्वप्रथम तुम्हाला जल जीवन मिशनच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल .

आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.

होम पेजवर तुम्हाला Apply Now या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.

या पेजवर तुम्हाला तुमचे नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी इत्यादी विचारलेली सर्व महत्वाची माहिती टाकावी लागेल.

आता तुम्हाला सर्व महत्त्वाची कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील.

यानंतर तुम्हाला सबमिट ऑप्शनवर क्लिक करावे लागेल.

अशा प्रकारे तुम्ही हर घर नल योजनेअंतर्गत अर्ज करू शकाल.

डॅशबोर्ड पाहण्याची प्रक्रिया _

सर्वप्रथम तुम्हाला जल जीवन मिशनच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल .

आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.

यानंतर तुम्हाला डॅशबोर्डच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल .

आता तुमच्या समोर एक नवीन पेज उघडेल.

या पृष्ठावर आपण डॅशबोर्डशी संबंधित माहिती पाहू शकता.

संपर्क तपशील पाहण्यासाठी प्रक्रिया _

सर्वप्रथम तुम्हाला जल जीवन मिशनच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल .

आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.

होम पेजवर तुम्हाला Contact Us या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.

यानंतर तुम्हाला राष्ट्रीय जल जीवन मिशनच्या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल .

यानंतर तुमच्या स्क्रीनवर एक नवीन पेज उघडेल.

या पृष्ठावर आपण संपर्क तपशील शोधू शकता.